|
عنوان
|
بررسی تأثیر کاربرد سولفات روی بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و فیتوشمیایی گیاه آویشن شیرازی (Zataria multiflora) در وضعیت کم آبیاری
|
|
نوع پژوهش
|
پایان‌نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
آویشن، روی، تنش خشکی، ترکیبات دارویی، فیزیولوژی، اسانس
|
|
چکیده
|
گیاه آویشن شیرازی (Zataria multiflora) گیاهی پایا، چوبی به ارتفاع 80 -40 سانتی متر، از تیره نعناعیان (Lamiaceae) است، که انتشار نسبتأ وسیعی در ایران دارد. این گیاه یکی از منابع پرکاربرد و مؤثر برای درمان بسیاری از بیماری های عفونی می باشد. اسانس این گیاه حاوی مقادیر قابل توجهی از ترکیبات مونوترپنی مانند تیمول، کارواکرول، لینالول و گاما ترپینن است. روی به عنوان یک عنصر کم مصرف، در ساخت (سنتز) تریپتوفان، پیش مادة اکسین، طول عمر رنگدانه های سبزینه و پیری برگ، سوخت وساز کربوهیدرات ها، تقسیم یاخته ها، طویل شدن یاخته ها و ساخت پروتئین ها در گیاهان اثرگذار است. با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشک ایران و محدودیت منابع آبی و از سوی دیگر احتمال انقراض این گونه دارویی ارزشمند، آزمایشی به منظور توصیه کشت و پرروش آویشن شیرازی در مناطق شمالی ایران صورت گرفت. این آزمایش، به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در 5 تکرار انجام شد. فاکتور اول این آزمایش شامل سولفات روی در 3 سطح صفر، 15 و 30 میلی گرم بر کیلوگرم خاک (به ترتیب Z0، Z15 و Z30) و فاکتور دوم شامل آبیاری در چهار سطح 20%، 35%، 50% و 65% از آب قابل استفاده (به ترتیب S20، S35، S50 و S65) در هر گلدان بود. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش خشکی در سطوح بالا عملکرد این گیاه را محدود ساخت. تنش خشکی سبب کاهش ارتفاع، تعداد شاخه فرعی، تعداد گره، وزن تر و خشک و رنگیزه های فتوسنتزی در آویشن شیرازی شد و بخشی از این کاهش عملکرد با استفاده از سولفات روی جبران شد. سولفات روی همچنین از روند افزایشی محتوای نسبی آب، نشت یونی و پراکسیده شدن لیپیدها در سلول، تحت تأثیر تنش خشکی جلوگیری کرد. بیشترین میزان ارتفاع و تعداد شاخه فرعی مربوط به تیمار سولفات روی 15 میلی گرم بر کیلوگرم و آبیاری در سطح 20% کاهش از آب قابل استفاد بود. بیشترین میزان وزن تر و خشک، رنگیزه های فتوسنتزی در تیمار سولفات روی 30 میلی گرم بر کیلوگرم و آبیاری در سطح 20% کاهش از آب قابل استفاده مشاهده شد. بیشترین میزان فنل کل، فلاونوئید کل و عملکرد اسانس مربوط به تیمار سولفات روی 30 میلی گرم بر کیلوگرم و آبیاری در سطح 35% کاهش از آب قابل استفاده بود. با توجه به این موضوع که هدف از کشت و پرورش آویشن شیرازی، استفاده از ترکیبات دارویی آن می باشد، بکارگیری سولفات روی در سطح 30 میلی گرم بر
|
|
پژوهشگران
|
شهاب الدین خسروی (دانشجو)، وحید اکبرپور (استاد راهنما)، محمد علی بهمنیار (استاد راهنما)، سید علی اندی (استاد مشاور)
|